Любоў і каханьне — розныя пачуцьці. ПАДКАСТ - люты 12, 2020
Пра беларускае моўнае багацьце. Ня кожнага любімага кахаюць, ня ўсё вядомае знаюць. Асьцерагаймася электронных перакладнікаў з расейскай! «Ведаць» і «знаць», «сьвет» і «мір» у беларускай мове...
View ArticleЦі ёсьць прыродазнаўчыя і навукова-тэхнічныя працы па-беларуску? - люты 21, 2020
Чытач Алег піша: беларуская мова ня мае будучыні, бо на ёй няма ніводнага тэксту ў галінах матэматыкі, фізыкі, тэхнікі. Вось жа, па-першае, няпраўда. Ёсьць. Па-другое, будучыня мовы залежыць не ад гэтага.
View Article«Лайкі» і «прогі» па-беларуску значаць зусім ня тое - люты 25, 2020
Недаспадобы мне твае лайкі, — справядліва скажа муж жонцы, бо хто ж любіць, калі лаюцца. Часам інтэрнэт-жаргон па-беларуску гучыць двухсэнсоўна.
View ArticleЦі імёны Паўлюк і Вінцук памяншальныя? Падкаст Вячоркі - сакавік 03, 2020
Ці «Вінцук Вячорка» — псэўданім? Пра кананічныя царкоўна-касьцёльныя і беларускія народныя формы імёнаў.
View ArticleЛічым па-беларуску, каб чужак не зразумеў - сакавік 10, 2020
Колькі будзе паўсямадзясят плюс паўпята? Лічым па-беларуску — спатрэбіцца, каб чужак не зразумеў ;-)
View ArticleКаго люстраваць, а каго і лягчаць. Толькі не „люстрыраваць“! - сакавік 19, 2020
Не кадзіраваць, а кадаваць, не інфіцыраваць, а інфікаваць. Словы на -іраваць у беларускай мове — з 1937 году.
View ArticleЧаму «Ваяцкі марш» стаў беларускім нацыянальным гімнам - сакавік 24, 2020
Верш Краўцовага Макара на музыку Ўладзімера Тэрáўскага — ня першы наш гімн, іх гісторыя сягае XIV стагодзьдзя. Але менавіта ён стаў беларускім дзяржаўным і нацыянальным гімнам у эпоху БНР, бо ў яго...
View ArticleСкарына пісаў «отче наш», а казаў «ойча наш». Падкаст Вячоркі - красавік 01,...
Наша мова за некалькі стагодзьдзяў адолела ўплыў царкоўнаславянскага пісьма. Чытайма старыя тэксты зь беларускім вымаўленьнем.
View ArticleВяліж: мова і балцкі субстрат усходніх крэсаў. Падкаст Вячоркі - красавік 16,...
Паўночна-ўсходні край Віцебшчыны цяпер за мяжой. Але там жыве беларуская мова, беларускі фальклёр, а тапонімы, як Лідава гара ў Вяліжы, сьведчаць пра балцкую мінуўшчыну.
View ArticleЯгоная зямля. Братаў дом. Беларускія словы прыватнага ўласьніка - красавік...
Словы прыналежнасьці вылучаюць беларускую мову сярод суседніх. Чым больш такіх словаў на «чый» — займеньнікаў, прыметнікаў — тым цяжэй носьбітаў гэтае мовы зацягнуць у чарговы калгас.
View ArticleЯня і Стась, а ня Яна і Стас. Мяккія формы беларускіх імёнаў - красавік 30, 2020
Беларускія варыянты традыцыйных імёнаў — бяз грэцка-рымскіх канчаткаў: Зьміцер, Валер, Васіль, Генадзь. І ў сямейных формах аснова мяккая: Яня, Стась, Уладзь.
View Article«Пасьля ўрокА», але «пасьля перапынкУ»? Абсурды савецкай граматыкі - травень...
Бяскрыўдны канчатак роднага склону ў 1933 годзе стаў інструмэнтам палітычнай вайны, сапраўднай, з ахвярамі.
View ArticleСлуцак і Полацак, Пётра і аркестра. Так вымаўляць лягчэй і прыгажэй - травень...
Жывая беларуская мова «разбаўляе» галоснымі гукамі канцавыя зьбегі зычных — дзеля зручнасьці вымаўленьня ды мілагучнасьці. І ў агульных словах (дзёран, горан, літар, мэтар), і ў імёнах ды назвах...
View ArticleКутні зуб — гэта каторы? Падкаст Вячоркі - травень 19, 2020
А каторы палец завецца пярсьцяк? А вышнік — якая фігура ў шахах? Пра свойскія назвы пальцаў і зубоў, шахматаў і картаў.
View ArticleЯк адчужалі беларускія прозьвішчы - травень 26, 2020
У нашых прозьвішчах пад уплывам польскай мовы мянялі націск — з Калавýра рабіўся Калáур, з Таўкачá — Толкач. Расейскі стандарт з Машэры зрабіў Машэрава, Лáпу і Кýксу перапісалі на нескланяльных Лапо і...
View ArticleПа-беларуску «мужчына», а не «мужык». Падкаст Вячоркі - чэрвень 02, 2020
Выраз «Будзь мужыком» па-беларуску азначае зусім ня тое, што ў расейскіх фільмах і крымінальным жаргоне. Лепш яго не ўжываць. Гістарычна беларусы — і сяляне, і шляхта, і мяшчане.
View ArticleПра таемныя гаворкі беларусаў і беларускі сьлед у «фені». Падкаст Вячоркі -...
У беларускіх шапавалаў і старцаў былі таемныя мовы. А ў крымінальным арго Расеі мноства беларусізмаў — хата, куток, канаць, мастак, халява і малява. Адкуль яны там?
View ArticleНа мапе XIV ст. Беларусь завецца Эўропай, далей на ўсход Азія. Падкаст...
Пра бел-чырвона-белы сьцяг над Крымам ды беларускія тапонімы на каталёнскай мапе сьвету XIV стагодзьдзя.
View Article«Каваль мае хату» і «У кузнеца есть дом». Розьніцца і сынтакс, і мэнталітэт -...
Як правільна — «Каваль мае хату» ці «Ў каваля ёсьць хата»? У двух выразах крыецца рознае стаўленьне да прыватнай уласнасьці. Апошні варыянт — з расейскае мовы.
View ArticleПра ўклад беларусаў у кірыліцу і сапраўднага аўтара «Пятроўскай» рэформы...
Продкі прыстасоўвалі кірыліцу да нашае мовы: стварылі некалькі літараў і сучаснае аблічча гэтага альфабэту. Бо сапраўдны аўтар «Пятроўскай» рэформы азбукі — беларус Капіевіч.
View Article