Ці сапраўды беларуская мова — „усходнеславянская“? - жнівень 24, 2018
Ці беларуская, украінская і расейская мовы вырасьлі з аднаго асобнага кораня і ўсе тры паміж сабою найбліжэйшыя? Ня ўсе вучоныя з гэтым згодныя.
View ArticleБеларускі школьны жаргон. Як па-нашаму «шпаргалка»і «камчатка» - жнівень 31,...
Сваю адметную мову беларускія шкаляры мелі нават 150 гадоў таму. Мелі свае словы і для шпаргалак, і для зубрэньня, і для месца, якое адказвае за правíны.
View ArticleПра школьныя русізмы: урок, сачыненьне, заўхоз, фізрук і мнагачлен - верасень...
Абмяркуем, як лепш, прыгажэй і па-беларуску. Напрыклад, не сачыненьне, а твор.
View ArticleЦі беларускую мову зальле хваля англіцызмаў? - верасень 14, 2018
Англіцызмамі перасыпаная мова падлеткаў: „рылі“ і „сорян“. Дый журналісты ня лепшыя — з „шорт-лістамі“ і „мэсыджамі“. Ці нясуць такія пазычаньні пагрозу мове? І як па-нашаму назваць „саміт“?
View ArticleБеларусы — адзіны ў рэгіёне дзяржаўны народ, чыёй мове пагражае зьнікненьне -...
26 верасьня — Эўрапейскі дзень моваў. 47 дзяржаваў супольна берагуць сваю моўную разнастайнасьць, бо безь яе ня можа быць багатай культурнай спадчыны кантынэнту. Нам жа сьвяткаваць не выпадае.
View ArticleБыла рада, стаў «савет» - кастрычнік 10, 2018
Вакол нас савецкі сьвет: Савет Рэспублікі і Савет бясьпекі, савецкім ідалам пакланяецца і на савецкія сьвяты выпівае Homo sovieticus. Але словы «савет»і «савецкі» — чужыя нашай мове.
View ArticleЧужое слова «Саюз» - кастрычнік 17, 2018
Слова «саюз» — пазычаньне і гістарызм, апошні век яно найперш служыла называньню імпэрыі зла. Маем багаты выбар іншых словаў — «злучнасьць», «згуртаваньне», «хаўрус»і ўрэшце — «зьвяз».
View Article„Нацдэмы“, „ворагі народу“, „сьвядомыя“... „Мова нянавісьці“ ў савецкай і...
Ад свайго пачатку камуністычная ўлада клеіла на беларускіх дзеячоў розныя ярлыкі: „кулакі”, „нацдэмы“, „ворагі народу” ды „польскія шпіёны“. Усьлед за ярлыкаваньнем ішлі рэпрэсіі. Ярлыкі сёньняшнія —...
View ArticleАдаме, kto ty jesteś? Твае Дзяды. (Пра Міцкевічавы беларусізмы) - лістапад...
Паэтычная драма Міцкевіча «Дзяды»нам вельмі блізкая, пачаўшы з назвы. «Куцьця»і «туман», «гасьцінец»і «пірог», а нават «страшны суд» — Міцкевічавы беларусізмы.
View ArticleВацлаў Ластоўскі — хросны бацька беларускіх рок-гуртоў - лістапад 08, 2018
8 лістапада — 135-годзьдзе Вацлава Ластоўскага, мовазнаўцы, палітычнага лідэра і непапраўнага рамантыка. Пра першы забаронены слоўнік, нелегальна памножаны ў БССР 1980-х, і пра Моўны маніфэст Ластоўскага.
View ArticleУ няяснай сытуацыі найперш стварай сваю школу. Як Цётка і Луцкевічы ў 1915-м...
13 лістапада беларусы і ў Заходняй, і ў Савецкай Беларусі (да пачатку рэпрэсіяў) ганаравалі як Дзень беларускай школы. Першая наша школа новага часу была адкрытая ў Вільні ў 1915 годзе — падчас Першай...
View ArticleМіліцыянер ці паліцыянт. Хто для Беларусі лепшы? - лістапад 21, 2018
Міліцыя і паліцыя — розныя словы, розныя рэчы. Наша міліцыя ў XVIII ст. ваявала супраць Масквы. А 22 лістапада 1918 году Рада БНР вырашыла стварыць органы абароны правапарадку. Вось і маем Дзень...
View ArticleЧаму ёсьць дзьве «Вікіпэдыі»па-беларуску і адкуль слова «тарашкевіца» -...
Да 80-годзьдзя з дня сьмерці Браніслава Тарашкевіча. Інтэрнэт-адрас беларускай Вікіпэдыі клясычным правапісам цяпер пішацца be-tarask.wikipedia.org — ад слова «тарашкевіца». А што такое «наркамаўка»?
View ArticleКолькі сынонімаў мае слова «дармаед» - сьнежань 04, 2018
Старое добрае слова „дармаед“ гучыць у мудрых прыказках і мае багата сынонімаў. Падатковая інспэкцыя можа завесьці асобныя сьпісы пячурнікаў, бэйбасаў, саўмэлаў, додаляў і кацьмакоў. Па-беларуску зь...
View Article«Брэша як лён чэша»— пра каго гэта? - сьнежань 13, 2018
Мана, хлусьня... У беларускай мове шмат сакавітых выразаў пра няпраўду і сынонімаў для яе. А колькі для праўды? Вулічнае апытаньне.
View ArticleСьнягурачка як інструмэнт цывілізацыйнага выбару - сьнежань 21, 2018
Як Дзед Мароз, так і Сьнягурачка ня маюць дачыненьня да беларускіх традыцыяў і зімовых рытуалаў. Імі абаімі ў савецкі час выбівалі традыцыі Калядаў і шанаваньне Сьвятога Мікалая.
View ArticleСядайма, ежма, сьпявайма, сьвяткуйма! Загадны лад па-беларуску - сьнежань 28,...
Надышла пара аддаваць бяседныя загады. Найперш запрасіць за стол і сямейнікаў, і гасьцей. А гаспадар камандуе: Сядайма! Будзьма! Пійма! Як утвараюцца такія асаблівыя формы — першай асобы загаднага ладу...
View ArticleЯк са словам „Каляды“ змагаліся ў БССР - студзень 05, 2019
Найбольш старажытная народная назва галоўнага зімовага сьвята — Каляды. Зь імі змагаліся ў БССР: нават калядную песеньку пра Саўку, Грышку ды іхную дуду адцэнзуравалі. Само слова „Каляды“ было...
View ArticleЁлка, елка ці ялінка - студзень 09, 2019
Як можна называць па-беларуску каляднае дрэва? Што такое ялавец, ельніца і хваіна? Чаму і калі Іван Насовіч казаў „У роце ёлка“ і што значыць па-расейску выраз „Идти под ёлку“? Пра ўсё гэта — у аўдыё.
View ArticleДа студэнцкай сэсіі: што такое халява і ці беларускае гэта слова? ГОЛАС...
Як менчукі разумеюць слова „халява“? Як яна зьвязаная з абуткам і чаму старажытнае беларускае слова памяняла значэньне? Ці ловяць халяву беларускія студэнты? Вулічнае апытаньне.
View Article